Postanowiłem napisać sobie program polityczny, którego celem jest - co oczywiste i na co wskazuje tytuł niniejszego posta, przywłaszczający sobie imię wielkiego dzieła Andrzej Frycza Modrzewskiego - naprawienie Rzeczypospolitej. To, co piszę, po części ma charakter żartobliwy, po części nie; czasem są to refleksje jako tako oryginalne, kiedy indziej - zapożyczone; niekiedy dotykam spraw fundamentalnych, a potem znów skupiam się na szczegółach. Kolejność punktów w tym moim "składzie zasad" jest absolutnie przypadkowa.
1. Na sprzedawców owoców nakłada się obowiązek udostępniania potencjalnym nabywcom towarów do spróbowania; w przypadku odstąpienia od zakupu, próbujący uiszcza symboliczną opłatę (jej wysokość pozostaje kwestią do ustalenia, ale zapewne nie powinna przekroczyć kilku, kilkunastu groszy).
2. Obowiązuje bezwzględny zakaz eksponowania towarów dla dzieci (słodyczy, zabawek) w miejscach innych niż do tego przeznaczone; zacząć należy od usunięcia lizaków i jajek-niespodzianek z kiosków i księgarń, gdzie teraz wykładane są one dokładnie na wysokości wzroku i w zasięgu ręki kilkulatka, w drugim rzędzie zniknąć mają pluszaki i samochodziki (podobnie umieszczane) ze stacji benzynowych i urzędów pocztowych; z centrów handlowych znikają wszelkiego rodzaju "bujacze" (samochody, samoloty, pociągi) - pierwsza rzecz, na którą natrafia się tuż za każdym wejściem do sklepu.
3. Obywatel przymuszony do oczekiwania na przejściu dla pieszych dłużej niż trzydzieści sekund na zmianę świateł na zielone, ma prawo natychmiast zdemontować (bądź zdewastować) urządzenie z przyciskiem do wzbudzania sygnalizacji; w razie konieczności demontujący powinien udostępnić odpowiednim organom dokumentację filmową zbyt długiego oczekiwania.
4. Każdy, kto zauważy samochód zaparkowany na chodniku (w sposób uniemożliwiający właściwe skorzystanie z rzeczonego chodnika) bądź w innym miejscu przeznaczonym wyłącznie dla pieszych i rowerzystów, ma prawo zniszczenia lusterek bocznych bądź świateł nieregulaminowo parkującego pojazdu; za ewentualne uszkodzenia ciała powstałe podczas niszczenia odpowiedzialność finansową ponosi właściciel pojazdu.
5. Ze wszystkich skrzyżowań usuwa się sygnalizację świetlną warunkowego włączania się do ruchu (tzw. "zielone strzałki").
6. Wprowadza się zakaz koszenia trawników miejskich i osiedlowych (za wyjątkiem miejsc takich jak boiska i place zabaw).
7. Programy nauczania w szkołach mają charakter ciągły i kontynuowane są od pierwszej klasy podstawówki do ostatniej klasy szkoły średniej. Zamiast dotychczasowych lekcji religii - przedmiot stanowiący połączenie filozofii (zwłaszcza etyki), socjologii i religioznawstwa (respektującego wyjątkowy status chrześcijaństwa, jego moralności i metafizyki w kształtowaniu tożsamości świata zachodniego). Obowiązkowa edukacja artystyczna - zarówno teoretyczna, jak i praktyczna, obejmująca w równym stopniu muzykę i sztuki plastyczne. Zajęcia wychowania patriotycznego, łączące edukację obywatelską (z elementami historii), prawo, psychologię (zwłaszcza kształtowanie kompetencji miękkich, wiedza o seksualności i przysposobienie rodzinne), praktyczne zajęcia z obronności oraz ekologię - jako nabywanie świadomości wyjątkowej wagi środowiska naturalnego dla tożsamości narodowej. Wyrazisty podział funkcji egzaminu maturalnego: poziom podstawowy (matematyka, kompetencje językowe, język obcy), stanowiący jedynie świadectwo ukończenia szkoły średniej i specjalistyczny egzamin poziomu rozszerzonego, będący wyłączną podstawą do podjęcia studiów.
8. Ponieważ zbieżność dni wolnych od pracy ze świętami kościelnymi dyskryminuje obywateli innych wyznań, wprowadza się zasadę, że każdy obywatel ma prawo do określonej ilości dowolnie wybieranych dni wolnych w roku z przeznaczeniem na praktyki religijne (oczywiście do takiej samej ilości dni bez pracy mają prawo obywatele deklarujący się jako niewierzący).
9. Wszystkie dotychczasowe święta państwowe zastępuje się jedynie dwoma trzydniowymi okresami wolnymi: 1-3 maja, święto Wiosenne pod hasłem "Witaj majowa jutrzenko" (celebruje się wówczas rocznice o charakterze pokojowym: 3 Maja, 4 Czerwca, 31 Sierpnia, także święto pracy) i 1-3 listopada, święto Jesienne opatrzone mottem "Listopad, niebezpieczny dla Polaków miesiąc" (skoncentrowane - jako czas zaduszny - na wspominaniu dat związanych z wysiłkiem wojennym: 1 Sierpnia, 15 Sierpnia, 11 Listopada i wszelkich innych).
10. Bezwzględne ograniczenie aktywności politycznej senatorów, posłów i samorządowców do dwóch kadencji na jednym stanowisku (bez znaczenia, czy piastują oni to stanowisko kadencja po kadencji, czy z przerwami). Reforma ordynacji wyborczej zmierzająca do urealnienia związku między głosami elektoratu i konkretnymi kandydaturami oraz ugrupowaniami. Jak największa decentralizacja władzy i środków pochodzących z podatków. Absolutna odpowiedzialność finansowa i prawna urzędników za wszelkie błędne decyzje.
11. Każda reklama (zarówno w mediach państwowych, jak i komercyjnych) musi być zatwierdzana przez niezależny organ złożony z artystów, filozofów i - ewentualnie - prawników. Obowiązuje całkowity zakaz reklamowania leków, suplementów diety, środków medycznych oraz usług kredytowych (tych ostatnich również w formie ukrytej - na przykład przez szantażerskie oferowanie kart kredytowych podczas podpisywania umowy o sprzedaży ratalnej).
12. Instytucje finansowe wszelkiego typu obowiązuje zakaz oferowania jakichkolwiek produktów o charakterze oszczędnościowym oprocentowanych na mniej niż dziesięć procent. Powołuje się specjalne ministerstwo ds. przeciwdziałania nadmiernemu zadłużaniu się Polaków (w jego kompetencjach - we współpracy z innymi odpowiednimi ministerstwami - pozostaje sprawa uruchomienia na szeroką skalę programu budownictwa socjalnego).
13. Przywraca się instytucję obozu pracy, na który skazywani będą ci, którzy nie sprzątają łajna po swoich psach. Zasądzona kara opiera się na dantejskiej logice contapassio: dwa tygodnie sprzątania psich gówien w wymiarze godzin obowiązującym w łódzkich fabrykach przed 1905 rokiem (czyli piętnaście godzin dziennie z godzinną przerwą na posiłek). Podobną karę - acz oczywiście analogiczną do przewiny - przewiduje się dla nalepiających stare gumy do żucia pod ławkami, krzesłami, parapetami etc.
14. Z nazw i programów partii politycznych usuwa się - jako anachroniczne, semantycznie puste i służące najczęściej wyłącznie wprowadzaniu wyborcy w błąd - wszelkie formy przymiotnika "prawicowy" i "lewicowy".
15. Każda wizyta lekarska może być - na życzenie pacjenta - rejestrowana w dowolnej wskazanej przez wnioskodawcę formie (dźwięk lub dźwięk i obraz). Udowodnione nieetyczne (niekulturalne, protekcjonalne) zachowanie lekarza może być podstawą do daleko idących konsekwencji dyscyplinarnych, z zakazem wykonywania zawodu włącznie. Pacjentowi można odmówić wystawienia L4 w przypadku udowodnionego chodzenia w niskich butach, skarpetkach-stopkach i z podwiniętymi nogawkami spodni w temperaturze poniżej 5 stopni Celsjusza.
16. Obywatele decydujący się na start w jakichkolwiek wyborach do władz państwowych (sejm, senat, prezydent) muszą złożyć przed niezależną komisją egzaminy z prawa, ekonomii, historii sztuki (obejmującej literaturę, malarstwo, film i muzykę), savoir-vivre'u (ze szczególnym uwzględnieniem podstaw dyplomacji), historii powszechnej, filozofii i języka obcego. Obowiązuje drobiazgowa znajomość "Dzienników" Witolda Gombrowicza.
17. Radykalna rozbudowa sieci bezpłatnych żłobków, przedszkoli oraz świetlic przyszkolnych, zintensyfikowany program darmowego żywienia w szkołach - jako filary polityki demograficznej.
18. Władze miejskie, które w ciągu pół roku od wyborów nie przedstawią i nie wprowadzą w życie kompleksowego programu zagospodarowania przestrzennego w swoim mieście - zostają w trybie natychmiastowym z mocy prawa zdymisjonowane. Podobne konsekwencje spotykać będą te same władze, jeśli po roku sprawowania rządów nie przedstawią niezależnego raportu dokumentującego realny spadek zanieczyszczenia powietrza.
19. Na władzach samorządowych wszystkich szczebli ciąży szczególny obowiązek rewitalizacji taborowania Cyganów.
20. Darmowa komunikacja miejska dla mieszkańców zameldowanych w danym mieście. Ustawy reglamentujące ruch samochodowy. Zakaz sprzedaży motocykli rozwijających w ciągu kilku sekund prędkość do 200 km/h (zupełnie nieprzydatnych w kraju, gdzie najszybsza przewidziana legalna prędkość pojazdu to 140 km/h). Tiry na tory.
21. Godłem Polski przestaje być orzeł - ptak rzadko w Polsce spotykany, niefotogeniczny i kojarzący się z drapieżnością (do tego skądinąd niesłusznie, gdyż istotnym źródłem jego pożywienia jest padlina); przewiduje się dla jego wizerunku ograniczoną ilość specjalnych narodowych sanktuariów, które będą godnie honorować jego wielką historyczną rangę. Symbolem Rzeczpospolitej ma być bocian - przynoszący dzieci, tępiący szkodniki i heroicznie powracający co roku do swojego kraju.
niedziela, 12 listopada 2017
środa, 11 października 2017
Pocztówki
W "Wieży Kurremkarmerruka", cyklu moich tekstów o literaturze, które publikuję (względnie) cyklicznie w biBLiotece, ukazał się w czas kanikuły kawałek o Beskidzie Niskim, wywiedzionym przeze mnie z Ballady o świętym Mikołaju Andrzeja Wierzbickiego. Zatytułowane to było "Na pocztówkach (1)". Na dniach ukaże się odcinek drugi, więc pomyślałem sobie, że skoro pocztówki, to muszą być też... no właśnie, pocztówki. Zdecydowałem się zatem na fotograficzny przypis do wynurzeń Mistrza Imion, Kurremkarmerruka, który opuścił swą wieżę i zaplątał się w bezdroża.
Nie uważam się za wybitnego fotografa - niemniej dzielę się, bo wszak Beskid Niski to doświadczenie (przynajmniej dla mnie) tyleż znikliwe, widmowe, epifanijne, naznaczone obcowaniem z entropią materialności ludzkiego czasu, co uporczywe, intensywnie naoczne, ukorzenione w mitologiach. Takie są te zdjęcia - monotonne, skoncentrowane na beskidzkoniskich fetyszach, przemielające pewne estetyczne klisze.
Nijak ich nie porządkuję, nie datuję, nie podpisuję. Niech działają tak, jak moja pamięć.
A na koniec - jeszcze jedno: przypadkowe, rozleniwione czekaniem na autobus skracanym wylegiwaniem się na poboczu i wygrzewaniem w jesiennym słońcu... Jako podpis tego, który widział, zobaczył, opisał i nacisnął migawkę.
No i edycja z 8 listopada 2017: drugi odcinek pocztówkowych opowieści Mistrza Imion już do przeczytania...
Nie uważam się za wybitnego fotografa - niemniej dzielę się, bo wszak Beskid Niski to doświadczenie (przynajmniej dla mnie) tyleż znikliwe, widmowe, epifanijne, naznaczone obcowaniem z entropią materialności ludzkiego czasu, co uporczywe, intensywnie naoczne, ukorzenione w mitologiach. Takie są te zdjęcia - monotonne, skoncentrowane na beskidzkoniskich fetyszach, przemielające pewne estetyczne klisze.
Nijak ich nie porządkuję, nie datuję, nie podpisuję. Niech działają tak, jak moja pamięć.
A na koniec - jeszcze jedno: przypadkowe, rozleniwione czekaniem na autobus skracanym wylegiwaniem się na poboczu i wygrzewaniem w jesiennym słońcu... Jako podpis tego, który widział, zobaczył, opisał i nacisnął migawkę.
No i edycja z 8 listopada 2017: drugi odcinek pocztówkowych opowieści Mistrza Imion już do przeczytania...
środa, 30 sierpnia 2017
Ojcofizmy (II)
***
W miejscu zupełnie nieoczekiwanym, bo w Gniewie, nowej powieści Zygmunta Miłoszewskiego (podobno ostatniej o przygodach Teodora Szackiego... i jak teraz żyć, panie Autor, jak żyć?!), takie oto mądre - choć prowokacyjne, igrające z szowinizmem - słowa: "Macierzyństwo wykuwa się od dnia zero, kiedy zmęczona seksem para pada na poduszki. I jest to relacja bardzo biologiczna, pradawna, trochę pasożytnicza, pisana krwią, niedostępna dla mężczyzn i przez to wyjątkowa i tajemnicza. Dla ojca z kolei każde dziecko jest na swój sposób adoptowane, obce. Niezależnie od tego, czy widział, jak żona wypycha z siebie stworzenie, które wedle deklaracji ukochanej zawiera trochę jego genów, czy też wyszedł z domu dziecka, trzymając za rękę małą dziewczynkę, musi włożyć wysiłek w to, aby obcą istotę pokochać."
No właśnie. Dziwne rzeczy dzieją się z tą ojcowską miłością - kiedy pisałem pierwszą odsłonę mych ojcofizmów, wyraźnie zaznaczałem, że są one formą autoterapii radykalnego zagubienia, jakie towarzyszyło mi przy pierwszych spacerach w otwartym kosmosie ojcostwa. Teraz już tak nie jest, teraz się okrzepło, trochę się już nauczyło, a nauka ta - jak pisał autor Bezcennego - daje wielką siłę płynącą z pewności, że tak, że jednak się kocha, że wszystko inne, co tej miłości towarzyszy, to tylko cień, jej ciemna strona. I ta miłość - wtedy przywalona lękami, frustracjami, zmęczeniem - teraz rwie coraz bardziej bezczelnym nurtem przez powierzchnię. Ostatnio wyżywa się głównie w zachwycie: bez końca mogę gapić się jak wierzga, jak próbuje siadać i jak uparcie musi interesować się akurat tym, co teraz właśnie ma za sobą; czuć jak tarmosi mnie za brodę, słuchać jego śmiechu i niekończących się monologów do lampy, zwierzątek namalowanych na obiciu łóżeczka i do własnej piąstki pakowanej aż po nadgarstek do buzi. Ale też to okrzepnięcie ma inny wymiar: przyzwolenia sobie na to, że czuję się zły, kiedy zamiast spać marudzi i buczy w częstotliwości wyjątkowo nużącej dla ucha.
***
Wracając jeszcze na chwilę do poprzedniego cytatu: zauważyłem, że nie mogę spokojnie czytać o dziecięcych cierpieniach (jak również o cierpieniach dorosłych w dzieci zaangażowanych - nie wiem, co budzi większy mój czytelniczy opór). Kiedyś była to tylko retoryka, na którą patrzyłem mocno jednak zdystansowanym okiem kogoś, dla kogo zaangażowanie w to, co czytane, jest jednak tylko ćwiczeniem z przyjemności tekstu - teraz odczuwam to na poziomie fizycznym i choć wiem, że Szatow znowu zginie z rąk Piotra Stiepanowicza, to gdy ów Szatow po raz ostatni całuje nie swojego przecież syna, mam ochotę wydrzeć nowe, arcydzielne tłumaczenie Biesów przysposobione przez Adama Pomorskiego z tej irytująco nieczułej okładki. Gorzej: nie mogę też czytać o dziecięcym i rodzicielskim szczęściu, bo również rozrzewniam się jak szczeniak. Na przykład W ofierze Molochowi Åsy Larsson - jest tam wątek pewnego policjanta (nie pamiętam już jego imienia), który przywiązuje się do osieroconego chłopca... ledwo przez to przebrnąłem, połykałem zdania po połowie, żeby tylko uwolnić się jak najprędzej od tego idiotycznego wzruszenia.
Beznadzieja, beznadzieja po prostu: dopóki nie było jeszcze Kapitana-Małe-Be, małe dzieci (te czytane i te w świecie - za przeproszeniem - rzeczywistym) w ogóle mnie jakoś tak bardzo do spodu nie ruszały - teraz ledwo widzę jakiegoś malca próbującego wbić sobie w dziób drożdżówkę większą od jego głowy, już mam gulę w gardle. Kiedy pierwszy raz musiałem zostawić żonę i syna na dłużej, na tydzień, myślałem, że zwariuję z tęsknoty: na widok pierwszego napotkanego po drodze dziecka w wózku, w kawiarni na wrocławskim dworcu, prawie się rozpłakałem - potem było już tylko znacznie, znacznie gorzej.
I pewnie jeszcze parę miesięcy temu nie zwróciłbym uwagi na bolesną mądrość takiej oto obserwacji rzuconej mimochodem w Czasie zmierzchu Dmitrija Głuchowskiego: że moment naszej śmierci będzie początkiem starości naszych dzieci i końcem dzieciństwa naszych wnuków... muszę o tym pamiętać, gdy zły czas zmusi mnie i Księcia do jednej z tych najtrudniejszych rozmów.
***
Teraz właśnie, po tych trzech gwiazdkach tuż powyżej, wracam do tego posta - po chyba dwóch latach (zachwyt nad tym, jak "próbuje siadać"? Boże, kiedy to było... Pożarł mnie - właśnie on, syn. No w porządku - spory kęs urwała sobie też ze mnie praca w Biurze Literackim, solidnie nadgryzł sport, w który (zapewne z powodu kryzysu wieku średniego) rzuciłem się na łeb, na szyję. Przede wszystkim jednak on - urządził sobie ze mnie ucztę totemiczną, zupełnie jak w Totemie i tabu Freuda. Czy to jednak nie jest właśnie tym, co być powinno? Że im więcej jego - krwi z mojej krwi, kości z mej kości - tym mniej mnie, jego ojca? Niemniej jednak - wracam do tych moich prób zachowania resztek siebie w nim. Nie będzie łatwo: sporo myśli powinno być notowanych na gorąco - choć nie jest prawdą, że najintensywniej rozwija się dziecko tak do końca pierwszego roku życia; to znaczy, może się i rozwija, ale z mojego punktu widzenia największy rozpęd zaczął się później, potem właściwie codziennie miałem wrażenie, że jest kimś innym. No nic, spróbuję wrócić do tych obserwacji i rozmyślań zagarniętych przez coraz bardziej zachłanne, coraz bardziej przyspieszające życie, mieszając je z tym, co myśli mi się teraz, co pomyśli się jutro.
***
Jedną z pierwszych rzeczy utraconych bezpowrotnie w tym rozpędzie życia, są wszystkie te - jak je nazwać? - ksywy, pseudonimy, przezwiska, które nadaje się dziecku. Zastanawiam się - po co? Czasem chyba jest to wyraz pragnień i uczuć rodziców - choćby Książę; czasem - jakieś zabawne, momentalne skojarzenie z czymś, z książką, filmem, piosenką - u nas zafunkcjonował w ten sposób Kapitan-Małe-Be (czasem pisany tak, czasem jako Kapitan-małe-be; to akurat nieważne, te przezwania - jak wszystkie imiona święte, rytualne - funkcjonują najczęściej w liturgii mowy); jeszcze kiedy indziej będzie to próba przyszpilenia jakiegoś konkretnego momentu, pojawiającej się nowości: w ten sposób syn został choćby Fistaszkiem, a na krótko też, z powodu osobliwych piszczący-ćwierkających dźwięków, jakie namiętnie wydawał, R2-D2. A teraz - już nie wiem, od kiedy i czemu - jest Babu. Strasznie się zrosło: mówimy tak do niego my, mama z tatą, mówi rodzina, znajomi, przedszkolanki i dzieciaki z przedszkola. Babu i już. Ciekawe, na jak długo.
***
Tuż po tym, jak Babu się urodził, przez Polskę zaczęła się przetaczać kolejna faza dyskusji na temat aborcji. Najpierw była sprawa Bogdana Chazana, ginekologa, który - powołując się na klauzulę sumienia - odmówił pacjentce zabiegu usunięcia płodu, sięgając przy okazji (jakoby) po wybiegi wątpliwe z prawnego punktu widzenia. Ostatnio - już po wyborczym zwycięstwie PiS-u - kwestia powróciła: mocno podejrzanej fundacji Ordo Iuris udało się przepchnąć pod sejmowe głosowanie obywatelski projekt praktycznej likwidacji aborcji, co wyzwoliło społeczny sprzeciw o skali niespotykanej może od czasów pierwszej Solidarności.
Powiem od razu: jako chrześcijanin jestem prolajferem, choć oczywiście nie wymagam od nikogo heroizmu: trwania przy ciąży narażającej życie lub zdrowie matki i/lub dziecka, pochodzącej z czynu zabronionego, oznaczającej konieczność urodzenia dziecka niezdolnego (w sensie biologicznym - tak jak to było w sprawie z pacjentką Chazana) do samodzielnego życia. Rozumiejąc przy tym, że państwo w aksjologicznej rzeczywistości Europy początku XXI wieku nie może próbować narzucać regulacji prawnej wychodzącej z - jednak - pewnej metafizyki (choćby nawet była to metafizyka dla świata wartości naszego kontynentu fundamentalna), staram się pojąć racje zwolenników całkowitej liberalizacji prawa do usuwania ciąży. Więcej nawet: nie wydają mi się one wcale bardziej odległe od chrześcijańskiej etyki miłosierdzia niż integrystyczny przymus donoszenia każdej ciąży - bo o ile logika pro-choice nie zakłada jednak jakiegokolwiek przymusu (nikt nikogo do aborcji nie zmusza), o tyle najbardziej radykalni prolajferzy, podnoszący postulat penalizacji aborcji, próbują jednak wymuszać pewne zachowania wymagające predyspozycji zgoła nadludzkich, które nie powinny być obiektem jakichkolwiek restrykcji.
Co nie zmienia faktu, że zwolennicy aborcji na życzenie dokonują w swoim dyskursie dwóch co najmniej nadużyć, które budzą mój zdecydowany opór.
Rzecz pierwsza: próba przeniesienia całej dyskusji nad przerywaniem ciąży na grunt - powiedzmy - przyrodoznawczy. Tu jest chyba coś bardzo niebezpiecznego: zakładanie, że życie ludzkie da się sprowadzić do sumy tworzących je komórek ciała... Niebezpiecznego nie dlatego nawet, że tak nie jest (może jest, może nie; wierzę, że nie, że życie ludzkie od momentu poczęcia to idiom, którego ostateczny wymiar ma znaczenie naddane, niewywiedlne z prostego znaczenia wszystkich tworzących je wyrazów), ale dlatego, że przenoszące całą dyskusję na grunt, na którym jakiekolwiek dyskutowanie jest niemożliwe. Proczojsowcy próbują swoich oponentów szachować już to językiem szeroko pojmowanej etyki oświeceniowej (z jej prymatem jednostkowej wolności człowieka do samostanowienia), już to pozytywistyczną uzurpacją światopoglądową: że materializm jest poglądem w jakikolwiek sposób lepiej dowiedzionym niż każda odmiana fideizmu (a - z empirycznego i logicznego punktu widzenia - nie jest; z faktu niemożności dowiedzenia czegokolwiek nie wynika fakt nieistnienia tego czegoś, a jedynie konieczność skonstatowania niewystarczalności naszych narzędzi poznawczych). A wszystko to są konceptualizacje dość młode, ukształtowane z grubsza gdzieś między XVI a XIX wiekiem, przeciwko którym prolajferzy mają tysiącletnią tradycję pewnej intuicji metafizycznej, za którą przecież kryje się głęboko zakorzenione w naszej zbiorowej nieświadomości przeświadczenie, że konieczność jak najdalej rozciągniętej ochrony ludzkiego życia jest fundamentalnym warunkiem przetrwania naszego gatunku. A zatem postulat prawnej ochrony płodu nie jest wyłącznie sprawą katolickiego "zabobonu" - jego wyraziciele (często nieświadomie, często też w sposób trudny do obrony) docierają do najbardziej korzennych, archetypalnych pokładów człowieczeństwa, skrytych o wiele głębiej niż materializm, ateizm, agnostycyzm, scjentyzm i liberalizm.
Sprawa druga - ta nieszczęsna "klauzula sumienia", pojęcie, które po raz pierwszy na taką skalę uczynił przedmiotem publicznej debaty (a przy okazji - chcący czy nie, ale jednak - skompromitował) Bogdan Chazan. Natychmiast do boju ruszyła - w koalicji zgoła nieoczekiwanej - zarówno nasza lajfstajlowa gimbolewica (mniej więcej wiadomo, mam nadzieję, o kogo mi tu chodzi; wiadomo, że raczej nie o niestrudzonych aktywistów z Food Not Bomb ani z Inicjatywy Pracowniczej), jak i niedzielni, cyniczni piewcy liberalnego wolnomyślicielstwa, by zaśmiecić internet dupowatymi memami o przysłowiowej pani z alkoholowego, która powołując się na inkryminowaną klauzulę odmawia sprzedaży gorzały... Dramatyzm sprawy Chazana natychmiast zeszedł na nieskończenie dalszy plan, zastąpiony przez wyścig, kto też pociśnie większą bekę z tego zaściankowego, obciachowego sumienia. Nie bronię ani Chazana, ani (możliwego) nadużywania pojęcia klauzuli sumienia, bo oczywiście w państwie prawa obowiązywać ma prawo, nie subiektywne rozpoznania moralne - ale naprawdę, czy samo pojęcie sumienia (kategoria nie tylko przecież chrześcijańska, pokrewna choćby dajmonionowi Sokratesa/Platona i - z drugiej strony - Über-ich Freuda) naprawdę nadaje się wyłącznie do obśmiania? Co będzie miała nam do zaoferowania kultura i cywilizacja bez sumienia właśnie? Policjantów i żołnierzy zredukowanych do wykonujących rozkazy maszyn? Lekarzy traktujących cierpiącego człowieka jak kawał eksperymentalnego mięsa? Urzędników bezdusznych niczym biuraliści z Procesu Kafki? Tylko kompletny ignorant może próbować przeciwstawiać sobie - w sposób wartościujący - sumienie i prawo; a przecież nie ma innego prawa niż to, które wyrasta właśnie z sumienia (oczywiście pojmowanego sensu largo, w sposób możliwie najbardziej zobiektywizowany i zuniwersalizowany), czyli z poczucia, że człowiek może osądzać czyny drugiego człowieka w kategoriach tego, co dobre i złe.
***
A poza wszystkim innym, trudno mi czasem nie być prolajferem (albo po prostu nie odczuwać głębokiego dystansu do retoryki, aksjologii i logiki pewnej istotnej części - absolutnie nie do całości - środowisk pro-choice), gdy z jednej strony mam jedno z najbardziej intensywnych wspomnień mego życia: widok tętniącej na ekranie aparatu USG cewki, która (nie mogę, po prostu nie jestem w stanie odczuwać tego inaczej) była już wtedy w pełni moim dzieckiem (chwilę potem jeszcze nagranie dźwięku bijącego serca, jak kosmiczny głos innej cywilizacji), a z drugiej - Himalaje hipokryzji i nonsensu wypiętrzające się choćby przy okazji aborcyjnego coming-outu Natalii Przybysz. No bo jeśli przyznawany przez "Gazetę Wyborczą" tytuł - nie pomnę już, kobiety roku czy jakoś tak - dostaje osoba, która opowiada o tym, jak to skorzystała ze swego prawa do decydowania o sobie dokonując aborcji (po prostu dla wygody, bo nie da się inaczej uzasadnień Przybysz podsumować), a jednocześnie jest to ta sama osoba, która mówi, że z etycznego powodu nie je jajek, bo przecież mogłyby one stanowić zaczątek nowego życia, to czegoś tu chyba nie rozumiem. Cóż, gdybym chciał być wyjątkowo wrednym, to powiedziałbym, że to wyznanie artystki, uhonorowanej za odwagę w przełamywaniu zmowy milczenia na temat usuwania ciąży, jak również niektóre cokolwiek histeryczne reakcje internetu na hejt, jaki się na nią wylał, znakomicie podbiły sprzedawalność jej nowej płyty (skądinąd chyba świetnej).
***
Jednym ze zwyczajowych obowiązków rodzicielskich jest skrzętne notowanie tego, jak cudacznie (i cudownie jednocześnie) dziecko korzysta z języka. Notowanie - i oczywiście, mniej lub bardziej natrętne, dzielenie się tym z wszystkimi, co chcą i chcą trochę mniej. Ja się oczywiście zachwycam, ale jedyną kwestią Babu, której faktycznie długo nie zapomnę, jest takie oto coś... Wracamy sobie (miał wtedy pewnie coś koło dwóch i pół roku, może mniej, więc niosę go na rękach) wieczorem przez jesienny park, wyglądający dość niesamowicie: w niektórych lampach (tych nad i przed nami) są już nowe żarówki, ledowe, w tych za nami - stare sodówki, zasyfione przez owady, gołębie i to, co spadnie z drzew. W obu przypadkach - światło zdecydowanie upiorne, kładące się smugami we mgle. Coś tam się przekomarzamy, aż tu Babu mówi, że trzeba być cicho. Czemu? - pytam. Bo dziewczynka śpi - słyszę w odpowiedzi. A gdzie jest ta dziewczynka? - indaguję dalej. W domku. A gdzie ten domek? Tam - i ruch rączki za moje plecy, wprost w siarkowy blask spowijający widmowe drzewa. No, powiem wam - przyspieszyłem kroku...
***
Z jednej strony to oczywiście smutne, choć z drugiej - na pewien okrutny sposób oczyszczające, jak bezwzględnie czas ciąży, połogu i pierwszych kilku lat od urodzenia dziecka weryfikuje znajomości i przyjaźnie, jak bardzo niektórzy nie są w stanie zaakceptować tego, że ktoś inny wybiera sobie taką właśnie drogę podążania przez rodzicielstwo, jaką wybiera, jak na nowo rysują się granice między przyjacielską (lub choćby tylko koleżeńską) wielkodusznością a małostkowością...
Gdzieś w tle takich - mniej lub bardziej wprost wyrażanych - animozji leży coś, co potwornie mnie drażni i nuży: czyli antagonizowanie własnej rodzicielskiej Lebensphilosophie przeciwko wszystkim innym; coś, co sprawia, że każde towarzyskie spotkanie zaczyna się na pewnym etapie nieuchronnie osuwać już nawet nie w rozmawianie o dzieciach (to jest akurat i nieuchronne, i samo w sobie zupełnie niewinne, a bywa, że nawet przyjemne i pożywne), ale w sport, w konkurencję: a czy wasz już, bo nasza tak... a nasz to od... a wasza naprawdę jeszcze nie?... a od kiedy wy z nim?... a bo myśmy już z nią... Bronię się przed takimi akcjami, a jak już dam się wciągnąć, to szlag mnie na siebie trafia. Duch porównywania (się) nie jest niewinny, najdelikatniej mówiąc - od niego zaczyna się w końcu całkiem sporo neuroz; jego przeklęty pomiot, zwalony z niebios, spotworniały do demona porównywania (dzieci) - no, to już jest emanacja czystego zła.
Bardzo szczególną odmianą tych perwersyjnych wyścigów na rodzicielskie ways of life jest opanowująca potężną liczbę przestrzeni parentingowych w sieci moda na fotograficzne lansowanie się z maluchami w różnych cholernie egzotycznych, dzikich, niebezpiecznych i trudno dostępnych miejscach... Cóż, moda jak każda inna - sprawia, że jedynymi, którzy jeszcze wierzą w to, że robią coś naprawdę oryginalnego (nie zauważając, że po prostu realizują pewien trend), są modzie ulegający; kiedyś jednak zastanowiło mnie to, na co zwróciła mi uwagę Kasia, czyli na bardzo specyficzny i wiele mówiący zasób odnoszących się do dziecka w takich okolicznościach klisz retorycznych: "świetnie to wytrzymał", "był bardzo dzielny" etc. Hm... czy naprawdę o to powinno chodzić - by kilkunastomiesięczny maluch coś "wytrzymywał", by mógł wykazać się "dzielnością"? Ja tam bym chyba wolał, by chłonął bezpieczeństwo, spokój, by uczył się ufności - okazji do siłowania się ze światem i tak będzie miał w życiu aż nadto...
***
O filmach dla dzieci więcej napiszę już w kolejnej odsłonie ojcofizmów - tymczasem tylko dwie takie więcej nieoczekiwane (również dla mnie samego) interpretacje Świnki Peppy, za którą skądinąd nieszczególnie przepadam. Interpretacja pierwsza, genderowo-marksistowska: w odcinku The Tree House dziewczynki budują sobie domek na drzewie, z którego wyganiają chłopców - a ci z kolei, z podpuszczenia Dziadka Świnki, budują dla siebie zamek. I tak oto konflikt płci zostaje zwekslowany na architektoniczne manifestacje przynależności klasowej - a czyż to nie Fryderyk Engels powiedział coś w deseń, że walka klas zaczyna się w rodzinie?... Interpretacja druga, psychoanalityczna: odcinek At the Beach - w ramach zabawy Peppa i George zakopują Tatę Świnkę, który zasypia - a następnie, wieczorem, niemal zapominają zabrać go (razem z innymi rzeczami) z powrotem do domu. No, to już jest kulturowy freudyzm w wersji naprawdę hard - to już nawet nie Totem i tabu, raczej wprost (piasek plaży jako symboliczna reprezentacja piasku pustyni, te sprawy) Człowiek zwany Mojżeszem.
sobota, 1 lipca 2017
Skowyt
Doprawdy - nie pomnę już, co skłoniło mnie, mniej więcej trzy lata temu, do porwania się na nowe spolszczenie Skowytu Allena Ginsberga (piszę o "spolszczeniu", nie zaś o "przekładzie", gwoli pewnej elementarnej uczciwości, a szczegóły tego rozróżnienia terminologicznego wyłuszczę poniekąd niebawem)... Najpewniej było to instynktowne przeczucie, że ten wielki poemat do tej pory nie wybrzmiał w polszczyźnie tak, jak ja bym chciał - że, mówiąc inaczej, z takim Skowytem, jaki znałem do tej pory, nie poczuwam się do wspólnictwa - a przecież bliski jest mi duch dzieła Ginsberga; właśnie duch, ten "wieczny rewolucjonista" Juliusza Słowackiego, bezlitosny sędzia, gniewny burzyciel, entuzjastyczny kreator, nie zaś konkretne zapisane przez poetę tegoż ducha emanacje (benzedryna, homoseksualizm czy szpital psychiatryczny nigdy przecież nie były moim bezpośrednim udziałem).
I im dłużej plątałem się w świętym bełkocie Allena Ginsberga, tym bardziej to poczucie wspólnoty narastało - zwłaszcza że w przeciągu tych trzech lat Polska na zewnątrz mnie zmieniała się w sposób, który sprawiał, że spolszczenie Skowytu urastało mi do rangi pewnego głębokiego imperatywu. Tak, właśnie tak - uważam Howl za utwór niesłychanie aktualny dokładnie dziś, gdy rządzi nami wodzowska partia o charakterze narodowo-socjalnym i obskurancko konserwatywnym, dokonująca systematycznego demontażu wymiaru sprawiedliwości, polityki zagranicznej, kultury, mediów publicznych, finansów, ładu ekologicznego, obronności i instytucji próbujących sprawować konieczną kontrolę demokracji; gdy coraz mocniejszy wpływ na naszą zbiorową świadomość mają wampiryczno-nekrofilskie mity historyczne podsycane cynicznie pompowaną ksenofobią w najszerszym jej spektrum; gdy czynniki oficjalne różnego szczebla pozostają już to obojętne, już to wręcz przychylne wobec szerzącego się nacjonalistycznego ekstremizmu, bezwstydnie i bezkarnie przechodzącego od agresji werbalnej do brutalnej przemocy fizycznej; gdy, jak się wydaje, nic nie jest w stanie zatrzymać przekształcania Polski w prywatną faktorię trzech Molochów: tego od bankowości, tego od farmacji i tego od deweloperki; gdy Kościół Katolicki, zamiast korzystać ze swej uprzywilejowanej pozycji do pielęgnowania ducha ewangelicznego miłosierdzia i zaspokajania metafizycznych pragnień człowieka, tak często wyzyskuje sojusz tronu i ołtarza do pakowania się w bezwyjściowe konflikty o charakterze obyczajowym. Tak, właśnie tak - nie mogę oprzeć się wrażeniu, że nabrzmiewa dziś jakaś potrzeba skowytu/Skowytu. Przynajmniej we mnie.
A teraz kilka szczegółów.
Po pierwsze: jako się rzekło - nie władam angielskim na tyle, by móc rościć sobie prawa do miana tłumacza; w tych miejscach (licznych!), gdzie oryginał stawiał mi zbyt wielki opór, pozwalałem sobie na skandaliczną swobodę, cały czas mając na uwadze jedno trawiące mnie pragnienie: "napisać" Skowyt tak, jak ja bym go napisał, gdybym był Allenem Ginsbergiem. Starałem się przy tym zachować to, co w poemacie zawsze wydawało mi się najważniejsze: rozlewność frazy, rejestr języka ustawicznie napięty między rozpaczą i ekstazą, furią i zachwytem, jednako wysoką temperaturę lamentacji, krytyki i postulatu, szamańskie wielosłowie. Korzystałem z wersji poematu zamieszczonej na bardzo eleganckiej stronie Poetry Foundation, sięgając kilkakroć w przypływach niemożności do możliwych do odnalezienia w sieci tłumaczeń Howl o nikłej co prawda wartości literackiej, ale bezcennych jako filologiczne "rybki".
Po drugie: jakkolwiek moja praca nad Skowytem zamierała na całe miesiące, starałem się za każdym razem wejść w szalony rytm utworu - z tego powodu rezygnowałem z wielu spowalniających ten rytm dociekań na temat licznych odniesień kulturowych poematu Ginsberga: pozwalałem się nieść intuicji i domysłowi. Efekty moich wysiłków nie roszczą sobie żadnego z praw przysługujących profesjonalnym tłumaczeniom literackim - ale też w zamian nie poczuwają się do dopełnienia obowiązków językowej wierności i literaturoznawczej kompetencji.
Po trzecie: ograniczenia techniczne tego bloga nie pozwalają mi zachować ponadnormatywnej, biblijnej proweniencji długości wersetów Ginsberga (wersja tekstowa mojego tłumaczenia powstawała na dokumencie ustawionym wszerz strony, dziesięciopunktową czcionką, a i tak nie udawało mi się uniknąć dwu- i trzykrotnego łamania linijek), dlatego też zmuszony jestem do zastosowania nieobecnych w oryginale świateł między wersami. Jest to jedyna sprawa natury technicznej, z której się tłumaczę, bo uważam, że rytm i frazowanie to oddech literatury, zwłaszcza poezji (z podobnych powodów staram się zachować - o ile to tylko możliwe - dziwactwa oryginału w zakresie interpunkcji i zapisu wielkimi literami, jak również, w Przypisie, który pozwalam sobie traktować jako integralną część Skowytu, osobliwie skandowaną syntaksę). A zresztą - może to znak czasu, że w Zapisie wiersza trzeba zdać się na wolę Maszyny?...
Po czwarte: spolszczenie poniższe zamieszczam w sieci bez pytania o zgodę osób bądź instytucji mogących rościć sobie pretensje do jakichkolwiek praw autorskich - niech to będzie takim moim małym hołdem dla wywrotowego i dywersyjnego sensu poematu.
I wreszcie - po piąte i najważniejsze: w jednym z ostatnich wersetów pozwalam sobie na największe nadużycie wobec oryginału (raz jeszcze podkreślam: oddaję Wam do czytania nie tyle przekład Skowytu Ginsberga, co mój własny Skowyt), podstawiając pod wymienianych przez poetę aktorów beat generation kilka postaci z polskiego życia literackiego - wierzę, że dzięki temu ten wielki utwór sprzed sześciu dekad aktualizuje się jeszcze bardziej. A ponieważ w tej podmianie starałem się też jednak jak najbardziej zbliżyć do tego, co chce powiedzieć Ginsberg, więc ściśle zachowałem odpowiedniość posługiwania się imionami/nazwiskami i (mocno zachwiany) parytet płciowy oryginału. Inkryminowany fragment brzmi w wersji amerykańskiej następująco: "Holy Peter holy Allen holy Solomon holy Lucien holy Kerouac holy Huncke holy Burroughs holy Cassady" - i tu pozwolę sobie na kilka słów jeszcze bardziej uściślającego komentarza.
To, że imię Ginsberga zamieniam na własne jako współautora tego, co poniżej - to chyba mimo wszystko oczywiste... O Krystianie (Kajewskim) myślałem właściwie od samego początku moich zmagań ze Skowytem - ta jedna z najbarwniejszych postaci z czasów moich studiów na krakowskiej polonistyce zawsze ucieleśniała dla mnie niezłomną wiarę w etos sztuki zbuntowanej i wyklętego artysty, a robił to Kajewski z całym dobrodziejstwem inwentarza, jadąc (w sensie zarówno artystycznym, jak i jeśli chodzi o swoje wybory życiowe) po bandzie tak często, że spychało go to na najgłębszy margines życia literackiego i życia w ogóle. Marta (Podgórnik), na miejsce której pozbywam się Lucien Carr, to osoba o największym znanym mi potencjale twórczej niezależności, potrafiąca w imię swoich pryncypiów iść bez wahania na wojnę nie tylko z systemami, ale również z antysystemami, które jakoś nie chcą zauważać swojej zamordystycznie systemowej opresyjności à rebours. Całą resztę wymienionych - (Pawła) Markowskiego, (Konrada) Górę, Rybę (Roberta Rybickiego), (Miłosza) Biedrzyckiego i (Dawida) Mateusza - miałem honor, tak, właśnie honor, poznać (w różnym stopniu towarzyskiej intensywności) niedawno i wszyscy oni uświadomili mi nieprzerwaną ciągłość istnienia pokolenia owych the best minds of my generation destroyed by madness, starving hysterical naked.
Im właśnie - a także wielu innym, niewymienionym z powodu potrzeby dochowania wierności literze tego akurat fragmentu Skowytu, czyli choćby Radkowi Wiśniewskiemu, który powinien być ministrem kultury, a zarabia na życie sprzedażą kabli i przewodów; the mental traveller Grzegorzowi Wróblewskiemu; Filipowi Zawadzie i Waldkowi Jocherowi, których niebywały literacki talent idzie w parze z absolutnym antytalentem do wysługiwania się Środowisku & Rynkowi; Krzyśkowi Sztafie jako reprezentantowi wszystkich tych fantastycznych straceńców towarzyszących swą metaliteracką refleksją pisaniu bez oglądania się na to, jak cholernie się to nie opłaca; Tomkowi Bąkowi jako autorowi najdonioślej skowyczącego hymnu bipczącego pokolenia; wielu, wielu innym - dedykuję poniższe wersety, wierząc, że w ten sposób symbolicznie spłacam choćby małą część straszliwego długu, jaki zaciągam wobec nich jako przedstawiciel drobnomieszczańskiego, reakcyjnego społeczeństwa sytych.
Skowyt
Carlowi Solomonowi
I
Widziałem najlepsze z umysłów mego pokolenia zniszczone przez obłęd, wygłodniałe rozhisteryzowane obnażone,
w gniewie i na głodzie snujące się o świcie po ulicach zamieszkałych przez czarnych,
cherubinkowatych hipsterów płonących odwiecznym pragnieniem niebiańskiego podłączenia do gwiezdnego dynama napędzającego maszynę nocy,
którzy zabiedzeni i obszarpani i z podkrążonymi oczami siedzieli paląc w nadnaturalnej ciemności podłych mieszkań wirując nad dachami miast zasłuchani w jazz,
którzy przechodząc pod torami naziemnej kolejki wybebeszali swe mózgi ku Niebu w widzeniu aniołów Mahometa rozświetlających dachy czynszowych kamienic,
którzy otarli się o uniwersytety opanowane przez teoretyków wojny napełniając swe promieniujące zimnem oczy halucynacjami o Arkansas i o tragedii godnej Blake’a,
których wyrzucano z uczelni za szaleństwo i zalepianie obscenicznymi odami okien którymi patrzy czaszka,
którzy nasłuchując Terroru zza ściany kulili się w zarośniętych pokojach ogrzewając je pieniędzmi palonymi w koszach na śmieci,
którym skopano kosmate łona gdy wracając z Laredo próbowali w pasku przemycać marihuanę dla Nowego Jorku,
którzy połykali ogień w świeżo odmalowanych hotelach albo martwi pili terpentynę w Paradise Alley, albo umartwiali swe ciała noc w noc
snami, prochami, niedającymi zasnąć koszmarami, alkoholem i fiutem i niekończącym się ruchaniem,
niezrównanymi ulicami oślepionymi drżeniem obłoków i błyskawicami przeskakującymi w mózgu między biegunami Kanady i Peterson, rozjarzającymi cały ten łączący je w bezruchu świat Czasu,
Peyotlową niezniszczalnością korytarzy, świtami oglądanymi spośród zielonych drzew cmentarzy, upijaniem się winem na dachach, pulsacją ulicznych świateł odbijaną w witrynach podczas narkotycznych podróży przez prowincję, wibrowaniem słońca i księżyca i drzew podczas wrzeszczących zimowych zmierzchów na Brooklynie, łoskotem kontenerów na odpadki i błogim władztwem świetlistego umysłu,
którzy stawali się jednym z pociągami metra w niekończących się benzedrynowych podróżach z Battery na święty Bronx dopóki hałas kół i dzieci nie przegnał ich drżących o spierzchniętych ustach zdruzgotanych z mózgami wyjałowionymi z jasności pod monotonne światła w zoo,
którzy całymi nocami tonęli w podwodnych światłach w Bickfordzie by po południu wynurzyć się na powierzchni zwietrzałego piwa w opustoszałym Fugazzi, nasłuchując w wodorowej bombie szafy grającej trzasków nadciągającego dnia sądu,
którzy rozmawiali bez przerwy przez siedemdziesiąt godzin od parku do mieszkania do baru do Bellevue do Mostu Brooklyńskiego,
stracony batalion platońskich dyskutantów w świetle księżyca skaczących z ganków ze schodów pożarowych z parapetów z Empire State,
bredzących krzyczących rzygających wyszeptujących fakty wspomnienia i anegdoty i wytrzeszczone oczy i traumy szpitali i więzień i wojen,
całe intelekty przez siedem dni i nocy rozjarzonych oczu wypluwane w totalną pamięć, koszerne mięso wyrzucone na bruk,
którzy roztapiali się w buddyjskiej nicości New Jersey zostawiając za sobą ślad widokówki z niewyraźną bryłą ratusza w Atlantic City,
zlani Wschodnim potem łamani reumatyzmem z Tangieru cierpiący na chińskie migreny na detoksie w ogołoconym z mebli pokoju w Newark,
którzy o północy wciąż na nowo krążyli po miejscach gdzie krzyżują się tory kolejowe rozmyślając gdzie jechać, dokąd wracać – nie zostawiając nikogo z sercem złamanym,
którzy rozświetlając papierosem wagony towarowe wagony towarowe wagony towarowe przedzierali się przez śniegi ku farmom tonącym w mroku pamiętającym ojców-założycieli,
którzy zgłębiali Plotyna Poego św. Jana od Krzyża telepatię i bop kabałę gdy w Kansas instynktownie wyczuwali w stopach wibracje kosmosu,
którzy będąc wizją indiańskich aniołów samotnie przeciągali ulicami Idaho w poszukiwaniu wizji indiańskich aniołów,
którzy uważali się zaledwie za szaleńców gdy Baltimore tonęło w nadnaturalnej poświacie,
którzy z inspiracji zimowego deszczu rozmywającego uliczne światła małego miasteczka o północy wskakiwali do limuzyny Chińczyka z Oklahomy,
którzy wygłodniali i osamotnieni trwonili w Houston czas na poszukiwanie jazzu lub seksu lub zupy, prowokując papuzio barwnych Hiszpanów do dysputowania o Ameryce i Nieskończoności – beznadziejne przedsięwzięcie, po którym zostało im tylko wskoczyć na okręt do Afryki,
którzy ginęli w wulkanach Meksyku nie pozostawiając po sobie nic prócz drelichowego cienia i lawy i popiołów wierszy rozsypanych nad pogorzeliskiem pozostałym po Chicago,
którzy znów zjawiali się na Zachodnim Wybrzeżu brodaci w szortach z misją pokoju w swych wielkich oczach seksownie ciemnoskórzy by tropić FBI i rozrzucać niezrozumiałe ulotki,
którzy w geście protestu przeciw narkotyczno-tytoniowym oparom Kapitalizmu kiepowali papierosy na skórze swych ramion,
którzy płacząc i obnażając się rozpowszechniali skrajnie komunistyczne w treści pamflety a opłakiwały ich syreny z Los Alamos Wall Street i prom na Staten Island,
których łamały białe sale gimnastyczne nagich i drżących w obliczu maszynerii innych szkieletów,
którzy piszczeli z uciechy w radiowozach rzucając się do gardeł detektywów ze swymi jedynymi zbrodniami prymitywnym naturalnym pedalstwem i nadużywaniem,
którzy na klęczkach skowytali w metrze i których ściągano z dachów powiewających kutasem i rękopisami,
którzy krzyczeli z rozkoszy, posuwani w tyłek przez świętych motocyklistów,
którzy obciągali i którym obciągały te serafiny w ludzkiej postaci, marynarze – dworna miłość Atlantyku i Karaibów,
którzy rżnęli się o świcie i z wieczora na trawnikach i kwietnikach miejskich parków i na cmentarzach rozsiewając swe nasienie dla wszystkich tych co mogli i nie odmawiali,
którym niekończąca się czkawka przerywała śmiech ale którzy też wypłakiwali się gdy za przepierzeniem łaźni tureckiej stawał blondwłosy anioł i raził ich mieczem,
którym ich kochasiów zabierały trzy Mojry i trzy jednookie Forkidy ta od heteryckiego dolara ta gapiąca się z własnej macicy i ta która bezczynnie siedzi na dupie odcinając złote nici myśli z ręcznie napędzanych krosien,
którzy w ekstazie i nienasyceniu pieprzyli się z butelką piwa kochanką ramką szlugów świeczką i spadali z łóżka, i dalej na podłodze i dalej na korytarzu i kończyli bez zmysłów na ścianie z wizją ostatecznego wytrysku spuszczając się resztką nasienia świadomości,
którzy robili dobrze milionowi dziewczyn drżących wieczorem, by o poranku nie zważać na zaczerwienione oczy i być w gotowości robienia dobrze słońcu, świecącemu tyłkowi wschodzącemu znad jeziora i błyszczącemu pośladkami nad oborą,
którzy kurwili się przeciągając przez Kolorado miriadami skradzionych nocą samochodów, N.C., tajny bohater tych wierszy, jebaka i Adonis z Denver – radością jest wspominanie tych jego niezliczonych panienek zaliczanych na pustych placach i na parkingach dla tirów, w kinach między chwiejącymi się rzędami krzeseł, w jaskiniach pod górskimi szczytami takoż chuderlawych kelnerek z samotnie zadartymi na rodzinnym poboczu halkami, a już zwłaszcza w kiblach na stacjach benzynowych, i na ulicach jego miasta,
którzy gubili się w wielkiej pustce obskurnych kin, zsuwali w sny, budziła ich nagłość Manhattanu – i wygrzebywali się z piwnicznych nor wciąż odurzeni bezdusznym tokajem i koszmarami zrodzonymi z ciężkiego snu Trzeciej Ulicy by popełznąć po zasiłek,
którzy w przemoczonych aż do krwi butach dreptali całą noc po zaśnieżonych dokach czekając aż pewne drzwi w East River uchylą się by wypuścić kłęby gorącej pary i opary opium,
którzy w księżycowym świetle przeciwlotniczych reflektorów pisali samobójcze dramaty w apartamentowcach klifów Hudson a ich głowy uwieńczone będą laurem zapomnienia,
którzy żywili się jagnięciną wyobraźni lub żuli kraby z mulistego dna Bowery,
których nad koszykami wypełnionymi cebulą i kiepską muzyką rozrzewniały brukowe romansidła,
którzy w pudłach pod mostem oddychali ciemnością, a powstawali by klecić klawesyn w swych dzikich lokalach,
których w otoczeniu wypełnionych teologią skrzynek po owocach na szóstym piętrze gdzieś w Harlemie ukoronowanych płomieniem gruźliczego nieba dławił kaszel,
którzy wirując wypisywali całymi nocami patetyczne inkantacje by wraz z pierwszym żółtym blaskiem poranka odkryć że to zamknięty w strofy bełkot,
którzy marząc o absolutystycznym warzywnym królestwie gotowali te gnijące zwierzęce płucka serca racice ogony barszcz i tortille,
którzy w pogoni za jajkiem rzucali się pod dostawczaki z masarni,
którzy optując za Wiecznością poza Czasem zrzucali swe zegarki z dachu, a budziki miały tłuc im się po głowach każdego dnia rozpoczynającej się dekady,
którzy cięli się skutecznie bezskutecznie po trzykroć, rezygnowali i z musu otwierali sklepy ze starociami by płakać w przeczuciu nadchodzącej starości,
którzy żywcem płonęli na Madison Avenue w swych niewinnych flanelowych garniturach chłostani nieudanym wersem i pijanym szczękiem zakutych w stal regimentów mody i nitroglicerynowym popiskiwaniem ciot z branży reklamowej i gazem musztardowym wydawców niezasłużenie uznawanych za inteligentnych, by dać się wreszcie rozjechać nietrzeźwej taksówce Rzeczywistości Absolutnej,
którzy skakali z Mostu Brooklińskiego tak było a potem odchodzili nierozpoznani i zapomniani by taplać się w upiornym ogłupieniu zupą alei z wozami strażackimi w Chinatown, pozbawieni jednego piwa na koszt firmy,
którzy zrozpaczeni śpiewali w swych oknach, wypadali z okien metra, przeskakiwali po zasyfionej Passaic, zaczepiali czarnuchów, darli ryja na całą ulicę, pląsali boso na stłuczonych flaszkach po winie zalani w trupa nostalgicznym europejskim jazzem z przedwojennych Niemiec wyrzygując resztkę whiskey do okrwawionego kibla, w ich uszach zawodzenie i łomot gigantycznych parowozów,
którzy mknęli autostradą przeszłości by składać sobie wzajem wizyty na wypasionych Golgotach czuwania w więziennej samotności lub we wcieleniach jazzu z Birmingham,
którzy przemierzali kraj wszerz w siedemdziesiąt dwie godziny by upewnić się czy miałem wizję lub czy miałeś wizję lub czy miał wizję by upewnić się co do Wieczności,
którzy podróżowali do Denver, umierali w Denver, powracali do Denver i czekali na próżno, spoglądali na Denver zamyśleni samotni by wreszcie wyjechać i odkryć Czas, i teraz Denver opuszczone jest przez swych bohaterów,
którzy bijąc się w piersi padali na kolana w katedrach zwątpienia i modlili się o zbawienie dla każdego z nich i o światło, dopóki blask duszy nie rozjaśnił im na moment włosów,
którzy w więzieniu rozbijali sobie umysły o daremne oczekiwanie na złotogłowych więźniów i na urodę rzeczy zamkniętą w sercach nucących zza murów Alcatraz słodkiego bluesa,
którzy wycofywali się w pierwotne obyczaje Meksyku lub w pod czułą opiekę Buddy z Rocky Mountain lub do chłoptasiów z Tangeru lub do czarnej lokomotywy Southern Pacific lub do Narcyza z Harvardu do Woodlawn w kwietny wieniec lub w sam grób,
którzy oskarżając radio o hipnozę domagali się dowodów swego rozsądku a pozostawieni zostali z własnym szaleństwem w pustych rękach do dyspozycji ławy przysięgłych,
którzy wieńczyli nowojorskich badaczy dadaizmu sałatką ziemniaczaną by w chwilę potem wstępować z ogolonymi głowami na granitowe stopnie szpitala dla obłąkanych i wygłaszać pstrokate pochwały samobójstwa, domagając się natychmiastowej lobotomii,
a których zamiast tego wtrącano w dotkliwą otchłań insuliny metrazolu elektrowstrząsów hydroterapii psychoterapii terapii zajęciowej ping-ponga i amnezji,
którzy w geście nieśmiesznego sprzeciwu wywracali jedyny stół pingpongowy, przyzwalając sobie na krótkie chwile katatonicznego spoczynku,
powracający po wielu latach w perukach z krwi, łez i palców skrywających skrajne wyłysienie, w widzialną otchłań obłędu zamieniającego w wariatkowo całe miasta na Wschodzie,
cuchnące korytarze Pilgrim State Rockland i Greystone, wymalowane pogłosami dusz, o północy rozkołysane miłością na odosobnionej ławeczce ekshumowanej z cmentarnych królestw, śniący swe życie jako koszmar, ciała obrócone w głazy ciężkie jak księżyce,
z matką wreszcie *********, i z ostatnim arcydziełem literatury wylatującym z okna, z ostatnimi drzwiami zamykanymi o czwartej nad ranem i z ostatnią słuchawką telefonu w odpowiedzi rzuconą o ścianę i z ostatnim pokojem do wynajęcia wypatroszonym do ostatniego mentalnego grata, żółta papierowa róża nadziana na wieszak, i nawet wyobrażenie, nic ponad skrawek dającej nadzieję halucynacji –
och, Carlu, kiedy nie jesteś bezpieczny nie jestem bezpieczny, i teraz jak zwierzę na powrót zanurzasz się w zupie czasu –
i którzy właśnie dlatego bez wytchnienia przebiegali oblodzone ulice w nagłym objawieniu alchemicznych pożytków skrytych w tajnych hasłach katalogu losowych miar i rozwibrowanych przestrzeni,
którym w nieoczekiwanych kombinacjach obrazów ciałem stawały się wyśnione szczeliny Czasu i Przestrzeni, i chwytali archanioła duszy w pułapkę dwóch ucieleśnionych wizji i łączyli wolne czasowniki i nadawali rzeczownikom świadomość by skokami wielbiły objawienie Pater Omnipotens Aeterna Deus
aby na nowo tchnąć składnię i metrum w biedną człowieczą prozę i stanąć twarzą w twarz z tobą w mądrym milczeniu i drżąc ze wstydu odrzucać wyznania dowodzące rytmu myśli w ich nagiej i bezgranicznej czaszce,
dupie szaleńca i anioła pokonanego przez Czas, ale wciąż w posiadaniu tego, co ewentualnie zostaje do powiedzenia po śmierci,
i w róży zmartwychwstałej w przebraniu jazzu zanurzonego w złocistym cieniu trąbek orkiestry i wypluwającej cierpienie obnażonych umysłów Ameryki w eli eli lamma lamma sabachtani wypłakiwanego przez saksofon przeszywający dreszczem miasta w ostatniej radiowej audycji
samego serca wiersza pisanego życiem dzielącym ich własne ciała na połcie zdatne do spożycia jeszcze przez tysiąclecia.
II
Jakiż to sfinks z betonu i aluminium rozłupał im czaszki i wyżarł mózgi i wyobraźnię?
Moloch! Samotność! Zepsucie! Śmietniki i niedostępne dolary! Dzieci kwilące na klatkach schodowych! Rekruci łkający w koszarach! Starcy szlochający w parkach!
Moloch! Moloch! Moloch straszący w snach! Bezlitosny Moloch! Moloch umysłu! Moloch srogi sędzia ludzkości!
Beznadziejne więzienie Molocha! Bezduszna cela czaszki Molocha i jego parlament cierpienia! Trybunał panoszący się we wszystkich włościach Molocha! Moloch monstrualnie ciężki głaz wojny! Otumanione rządy Molocha!
Moloch którego umysł to doskonała maszyna! Moloch którego krwiobieg to transakcje! Moloch którego palce to dziesięć armii! Moloch w którego piersiach pracuje ludożerczy silnik! Moloch którego uszy to dymiące krematoria!
Moloch którego oczy to tysiąc ślepych okien! Moloch którego biurowce zwieszają się nad najdłuższymi ulicami jak powielony w nieskończoność Jahwe! Moloch którego fabryki chrapią przez sen we mgle! Moloch którego kominy i anteny koronują miasta!
Moloch którego miłość to niewyczerpany strumień ropy i kamień! Moloch którego duszą są elektryczność i banki! Widmowy geniusz Molocha to bieda! Moloch którego przeznaczeniem jest bezpłciowy wodór! Moloch którego imię Rozum!
Moloch w którym jestem samotny! Moloch w którym śnię Anioły! Szaleniec w Molochu! Cwel w Molochu! Niedorżnięty i spedalony w Molochu!
Moloch który wdziera się we mnie od zawsze! Moloch w którym jestem bezcielesną świadomością! Moloch któremu się oddaję! Obudzony w Molochu! Światło spływające z nieba!
Moloch! Moloch! Apartamenty dla robotów! niewidzialne przedmieścia! zmurszałe skarby! niewidome stolice! demoniczne fabryki! widmowe narody! niezwyciężone psychiatryki! granitowe fiuty! monstrualne bomby!
Poodgniatali sobie barki dźwigając Molocha w Niebo! Trotuary, drzewa, radioodbiorniki, ciężary! unosząc miasto w Niebo, by na zawsze już trwało nad nami!
Wizje! znaki! halucynacje! cuda! ekstazy! spływające z prądem amerykańskich rzek!
Sny! adoracje! iluminacje! religie! całe parowce wypełnione tym ckliwym gównem!
Wzruszenia! na rzece! przewroty i ukrzyżowania! na fali powodzi! Wzloty! Epifanie! Rozpacze! Dekady zwierzęcego wrzasku i samobójstw! Rozumy! Nowe miłości! Obłąkane pokolenia! na skały Czasu!
I tylko święty rechot wzdłuż rzeki! Ujrzeli! Dzikie oczy! Święty ryk! Przepłacone pożegnania! Skaczą z dachów! w samotność! falując! Niosąc kwiaty! W dół rzeki! Na ulice!
III
Carlu Solomonie! Jestem z tobą w Rockland
gdzie jesteś bardziej szalony niż ja
Jestem z tobą w Rockland
gdzie musisz czuć się tak obco
Jestem z tobą w Rockland
gdzie bawisz się w ducha mojej matki
Jestem z tobą w Rockland
gdzie zamordowałeś dwanaście osobistych sekretarek
Jestem z tobą w Rockland
gdzie śmiejesz się a nikt nie wie dlaczego
Jestem z tobą w Rockland
gdzie jesteśmy wielkimi pisarzami tłukącymi w jedną maszynę do pisania z odzysku
Jestem z tobą w Rockland
gdzie twój stan się pogarsza o czym mówili w radiu
Jestem z tobą w Rockland
gdzie wydział czaszek pożegnał się już z robactwem zmysłów
Jestem z tobą w Rockland
gdzie pijesz herbatę z mlekiem z piersi panien z Utica
Jestem z tobą w Rockland
gdzie pogrywasz z ciałami pielęgniarek tych harpi z Bronksu
Jestem z tobą w Rockland
gdzie szarpiesz się w pasach wrzeszcząc że właśnie przegrałeś partię ping-ponga z drużyną otchłani
Jestem z tobą w Rockland
gdzie wybijasz na fortepianie katatoniczną melodię niewinnej i nieśmiertelnej duszy która przetrzyma bezbożny napór uzbrojonego szpitala
Jestem z tobą w Rockland
gdzie nawet pięćdziesiąt następnych elektrowstrząsów nie zawróci twej duszy z pielgrzymki do krzyża stojącego na straży pustki
Jestem z tobą w Rockland
gdzie rzucasz w twarze swoich lekarzy wszystkie ich grzechy planując wzniecenie żydokomunistycznej rewolucji wymierzonej w faszystowski ład narodowej Golgoty
Jestem z tobą w Rockland
gdzie otworzysz niebiosa Long Island by porodzić żyjącego Syna Człowieczego z nadludzkiego łona
Jestem z tobą w Rockland
gdzie dwadzieścia pięć tysięcy naszych obłąkanych towarzyszy wyśpiewuje ostatnie zwrotki Międzynarodówki
Jestem z tobą w Rockland
gdzie przytulamy i całujemy Stany Zjednoczone w pościeli ze Stanów Zjednoczonych kaszlących całą noc i nie pozwalających nam zmrużyć oka
Jestem z tobą w Rockland
gdzie naelektryzowani wyjdziemy ze śpiączki w samolotach naszych dusz warczących nad dachami by zrzucać anielskie bomby oświecające szpital wyobrażone mury runą O pierzchające wynędzniałe legiony O gwiaździsty spazmie miłosierdzia nadciągającej wiecznej wojny O zwycięstwo z gołą dupą jesteśmy wolni
Jestem z tobą w Rockland
w moich snach płyniesz łzami z dziennika okrętowego wzdłuż amerykańskiej autostrady aż do drzwi mojej chaty zagubionej gdzieś w nocy Zachodu.
San Francisco, 1955 – 1956 / Kraków, grudzień 2014 – czerwiec 2017
Przypis do Skowytu
Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty!
Święty świat! Święta dusza! Święta skóra! Święty nos! Święty język i fiut i ręka i dziura w dupie!
Wszystko święte! każdy święty! wszędzie święte! codzienność wiecznością! Każdy aniołem!
Pośladki nie mniej święte niż serafiny! szaleniec jest święty jak ty jak moja dusza!
Piszący jest święty wiersz jest święty głos jest święty słuchacze są święci ekstaza jest święta!
Święty Krystian święty Przemek święty Markowski święta Marta święty Góra święty Ryba święty Biedrzycki święty Mateusz święte przypadkowe ruchanie święci cierpiący żebracy święte ohydne ludzkie anioły!
Święta moja matka w zakładzie zamkniętym! Święte kutasy ojców-założycieli z Kansas!
Święty jęk saksofonu! Święta apokalipsa bopu! Święte jazzbandy marihuana hipsterzy pokój peyotl fletnie i bębny!
Święta samotność wieżowców i chodników! Święte kawiarnie gdzie koczują miliony! Święte podziemne rzeki łez drążące pod ulicami!
Święta samotność tirów! Święty tłusty baran klasy średniej! Święci nawiedzeni pasterze rebelii! Kto ryje w Los Angeles JEST z Los Angeles!
Święty Nowy Jork Święte San Francisco Święta Peoria i Seattle Święty Paryż Święty Tangier Święta Moskwa Święty Stambuł!
Święty czas w wieczności święta wieczność w czasie święte zegary przestrzeni święty czwarty wymiar święta piąta Międzynarodówka święty Anioł w Molochu!
Święte morze święta pustynia święte tory kolejowe święta lokomotywa święte wizje święte halucynacje święte cuda święta gałka oczna święta otchłań!
Święte wybaczenie! litość! miłosierdzie! wiara! Święte! Nasze! ciała! cierpiące! wspaniałomyślność!
Święta nadnaturalna wspaniała olśniewająca myśląca życzliwość duszy!
Berkeley 1955 / Kraków czerwiec 2017
I im dłużej plątałem się w świętym bełkocie Allena Ginsberga, tym bardziej to poczucie wspólnoty narastało - zwłaszcza że w przeciągu tych trzech lat Polska na zewnątrz mnie zmieniała się w sposób, który sprawiał, że spolszczenie Skowytu urastało mi do rangi pewnego głębokiego imperatywu. Tak, właśnie tak - uważam Howl za utwór niesłychanie aktualny dokładnie dziś, gdy rządzi nami wodzowska partia o charakterze narodowo-socjalnym i obskurancko konserwatywnym, dokonująca systematycznego demontażu wymiaru sprawiedliwości, polityki zagranicznej, kultury, mediów publicznych, finansów, ładu ekologicznego, obronności i instytucji próbujących sprawować konieczną kontrolę demokracji; gdy coraz mocniejszy wpływ na naszą zbiorową świadomość mają wampiryczno-nekrofilskie mity historyczne podsycane cynicznie pompowaną ksenofobią w najszerszym jej spektrum; gdy czynniki oficjalne różnego szczebla pozostają już to obojętne, już to wręcz przychylne wobec szerzącego się nacjonalistycznego ekstremizmu, bezwstydnie i bezkarnie przechodzącego od agresji werbalnej do brutalnej przemocy fizycznej; gdy, jak się wydaje, nic nie jest w stanie zatrzymać przekształcania Polski w prywatną faktorię trzech Molochów: tego od bankowości, tego od farmacji i tego od deweloperki; gdy Kościół Katolicki, zamiast korzystać ze swej uprzywilejowanej pozycji do pielęgnowania ducha ewangelicznego miłosierdzia i zaspokajania metafizycznych pragnień człowieka, tak często wyzyskuje sojusz tronu i ołtarza do pakowania się w bezwyjściowe konflikty o charakterze obyczajowym. Tak, właśnie tak - nie mogę oprzeć się wrażeniu, że nabrzmiewa dziś jakaś potrzeba skowytu/Skowytu. Przynajmniej we mnie.
A teraz kilka szczegółów.
Po pierwsze: jako się rzekło - nie władam angielskim na tyle, by móc rościć sobie prawa do miana tłumacza; w tych miejscach (licznych!), gdzie oryginał stawiał mi zbyt wielki opór, pozwalałem sobie na skandaliczną swobodę, cały czas mając na uwadze jedno trawiące mnie pragnienie: "napisać" Skowyt tak, jak ja bym go napisał, gdybym był Allenem Ginsbergiem. Starałem się przy tym zachować to, co w poemacie zawsze wydawało mi się najważniejsze: rozlewność frazy, rejestr języka ustawicznie napięty między rozpaczą i ekstazą, furią i zachwytem, jednako wysoką temperaturę lamentacji, krytyki i postulatu, szamańskie wielosłowie. Korzystałem z wersji poematu zamieszczonej na bardzo eleganckiej stronie Poetry Foundation, sięgając kilkakroć w przypływach niemożności do możliwych do odnalezienia w sieci tłumaczeń Howl o nikłej co prawda wartości literackiej, ale bezcennych jako filologiczne "rybki".
Po drugie: jakkolwiek moja praca nad Skowytem zamierała na całe miesiące, starałem się za każdym razem wejść w szalony rytm utworu - z tego powodu rezygnowałem z wielu spowalniających ten rytm dociekań na temat licznych odniesień kulturowych poematu Ginsberga: pozwalałem się nieść intuicji i domysłowi. Efekty moich wysiłków nie roszczą sobie żadnego z praw przysługujących profesjonalnym tłumaczeniom literackim - ale też w zamian nie poczuwają się do dopełnienia obowiązków językowej wierności i literaturoznawczej kompetencji.
Po trzecie: ograniczenia techniczne tego bloga nie pozwalają mi zachować ponadnormatywnej, biblijnej proweniencji długości wersetów Ginsberga (wersja tekstowa mojego tłumaczenia powstawała na dokumencie ustawionym wszerz strony, dziesięciopunktową czcionką, a i tak nie udawało mi się uniknąć dwu- i trzykrotnego łamania linijek), dlatego też zmuszony jestem do zastosowania nieobecnych w oryginale świateł między wersami. Jest to jedyna sprawa natury technicznej, z której się tłumaczę, bo uważam, że rytm i frazowanie to oddech literatury, zwłaszcza poezji (z podobnych powodów staram się zachować - o ile to tylko możliwe - dziwactwa oryginału w zakresie interpunkcji i zapisu wielkimi literami, jak również, w Przypisie, który pozwalam sobie traktować jako integralną część Skowytu, osobliwie skandowaną syntaksę). A zresztą - może to znak czasu, że w Zapisie wiersza trzeba zdać się na wolę Maszyny?...
Po czwarte: spolszczenie poniższe zamieszczam w sieci bez pytania o zgodę osób bądź instytucji mogących rościć sobie pretensje do jakichkolwiek praw autorskich - niech to będzie takim moim małym hołdem dla wywrotowego i dywersyjnego sensu poematu.
I wreszcie - po piąte i najważniejsze: w jednym z ostatnich wersetów pozwalam sobie na największe nadużycie wobec oryginału (raz jeszcze podkreślam: oddaję Wam do czytania nie tyle przekład Skowytu Ginsberga, co mój własny Skowyt), podstawiając pod wymienianych przez poetę aktorów beat generation kilka postaci z polskiego życia literackiego - wierzę, że dzięki temu ten wielki utwór sprzed sześciu dekad aktualizuje się jeszcze bardziej. A ponieważ w tej podmianie starałem się też jednak jak najbardziej zbliżyć do tego, co chce powiedzieć Ginsberg, więc ściśle zachowałem odpowiedniość posługiwania się imionami/nazwiskami i (mocno zachwiany) parytet płciowy oryginału. Inkryminowany fragment brzmi w wersji amerykańskiej następująco: "Holy Peter holy Allen holy Solomon holy Lucien holy Kerouac holy Huncke holy Burroughs holy Cassady" - i tu pozwolę sobie na kilka słów jeszcze bardziej uściślającego komentarza.
To, że imię Ginsberga zamieniam na własne jako współautora tego, co poniżej - to chyba mimo wszystko oczywiste... O Krystianie (Kajewskim) myślałem właściwie od samego początku moich zmagań ze Skowytem - ta jedna z najbarwniejszych postaci z czasów moich studiów na krakowskiej polonistyce zawsze ucieleśniała dla mnie niezłomną wiarę w etos sztuki zbuntowanej i wyklętego artysty, a robił to Kajewski z całym dobrodziejstwem inwentarza, jadąc (w sensie zarówno artystycznym, jak i jeśli chodzi o swoje wybory życiowe) po bandzie tak często, że spychało go to na najgłębszy margines życia literackiego i życia w ogóle. Marta (Podgórnik), na miejsce której pozbywam się Lucien Carr, to osoba o największym znanym mi potencjale twórczej niezależności, potrafiąca w imię swoich pryncypiów iść bez wahania na wojnę nie tylko z systemami, ale również z antysystemami, które jakoś nie chcą zauważać swojej zamordystycznie systemowej opresyjności à rebours. Całą resztę wymienionych - (Pawła) Markowskiego, (Konrada) Górę, Rybę (Roberta Rybickiego), (Miłosza) Biedrzyckiego i (Dawida) Mateusza - miałem honor, tak, właśnie honor, poznać (w różnym stopniu towarzyskiej intensywności) niedawno i wszyscy oni uświadomili mi nieprzerwaną ciągłość istnienia pokolenia owych the best minds of my generation destroyed by madness, starving hysterical naked.
Im właśnie - a także wielu innym, niewymienionym z powodu potrzeby dochowania wierności literze tego akurat fragmentu Skowytu, czyli choćby Radkowi Wiśniewskiemu, który powinien być ministrem kultury, a zarabia na życie sprzedażą kabli i przewodów; the mental traveller Grzegorzowi Wróblewskiemu; Filipowi Zawadzie i Waldkowi Jocherowi, których niebywały literacki talent idzie w parze z absolutnym antytalentem do wysługiwania się Środowisku & Rynkowi; Krzyśkowi Sztafie jako reprezentantowi wszystkich tych fantastycznych straceńców towarzyszących swą metaliteracką refleksją pisaniu bez oglądania się na to, jak cholernie się to nie opłaca; Tomkowi Bąkowi jako autorowi najdonioślej skowyczącego hymnu bipczącego pokolenia; wielu, wielu innym - dedykuję poniższe wersety, wierząc, że w ten sposób symbolicznie spłacam choćby małą część straszliwego długu, jaki zaciągam wobec nich jako przedstawiciel drobnomieszczańskiego, reakcyjnego społeczeństwa sytych.
Skowyt
Carlowi Solomonowi
I
Widziałem najlepsze z umysłów mego pokolenia zniszczone przez obłęd, wygłodniałe rozhisteryzowane obnażone,
w gniewie i na głodzie snujące się o świcie po ulicach zamieszkałych przez czarnych,
cherubinkowatych hipsterów płonących odwiecznym pragnieniem niebiańskiego podłączenia do gwiezdnego dynama napędzającego maszynę nocy,
którzy zabiedzeni i obszarpani i z podkrążonymi oczami siedzieli paląc w nadnaturalnej ciemności podłych mieszkań wirując nad dachami miast zasłuchani w jazz,
którzy przechodząc pod torami naziemnej kolejki wybebeszali swe mózgi ku Niebu w widzeniu aniołów Mahometa rozświetlających dachy czynszowych kamienic,
którzy otarli się o uniwersytety opanowane przez teoretyków wojny napełniając swe promieniujące zimnem oczy halucynacjami o Arkansas i o tragedii godnej Blake’a,
których wyrzucano z uczelni za szaleństwo i zalepianie obscenicznymi odami okien którymi patrzy czaszka,
którzy nasłuchując Terroru zza ściany kulili się w zarośniętych pokojach ogrzewając je pieniędzmi palonymi w koszach na śmieci,
którym skopano kosmate łona gdy wracając z Laredo próbowali w pasku przemycać marihuanę dla Nowego Jorku,
którzy połykali ogień w świeżo odmalowanych hotelach albo martwi pili terpentynę w Paradise Alley, albo umartwiali swe ciała noc w noc
snami, prochami, niedającymi zasnąć koszmarami, alkoholem i fiutem i niekończącym się ruchaniem,
niezrównanymi ulicami oślepionymi drżeniem obłoków i błyskawicami przeskakującymi w mózgu między biegunami Kanady i Peterson, rozjarzającymi cały ten łączący je w bezruchu świat Czasu,
Peyotlową niezniszczalnością korytarzy, świtami oglądanymi spośród zielonych drzew cmentarzy, upijaniem się winem na dachach, pulsacją ulicznych świateł odbijaną w witrynach podczas narkotycznych podróży przez prowincję, wibrowaniem słońca i księżyca i drzew podczas wrzeszczących zimowych zmierzchów na Brooklynie, łoskotem kontenerów na odpadki i błogim władztwem świetlistego umysłu,
którzy stawali się jednym z pociągami metra w niekończących się benzedrynowych podróżach z Battery na święty Bronx dopóki hałas kół i dzieci nie przegnał ich drżących o spierzchniętych ustach zdruzgotanych z mózgami wyjałowionymi z jasności pod monotonne światła w zoo,
którzy całymi nocami tonęli w podwodnych światłach w Bickfordzie by po południu wynurzyć się na powierzchni zwietrzałego piwa w opustoszałym Fugazzi, nasłuchując w wodorowej bombie szafy grającej trzasków nadciągającego dnia sądu,
którzy rozmawiali bez przerwy przez siedemdziesiąt godzin od parku do mieszkania do baru do Bellevue do Mostu Brooklyńskiego,
stracony batalion platońskich dyskutantów w świetle księżyca skaczących z ganków ze schodów pożarowych z parapetów z Empire State,
bredzących krzyczących rzygających wyszeptujących fakty wspomnienia i anegdoty i wytrzeszczone oczy i traumy szpitali i więzień i wojen,
całe intelekty przez siedem dni i nocy rozjarzonych oczu wypluwane w totalną pamięć, koszerne mięso wyrzucone na bruk,
którzy roztapiali się w buddyjskiej nicości New Jersey zostawiając za sobą ślad widokówki z niewyraźną bryłą ratusza w Atlantic City,
zlani Wschodnim potem łamani reumatyzmem z Tangieru cierpiący na chińskie migreny na detoksie w ogołoconym z mebli pokoju w Newark,
którzy o północy wciąż na nowo krążyli po miejscach gdzie krzyżują się tory kolejowe rozmyślając gdzie jechać, dokąd wracać – nie zostawiając nikogo z sercem złamanym,
którzy rozświetlając papierosem wagony towarowe wagony towarowe wagony towarowe przedzierali się przez śniegi ku farmom tonącym w mroku pamiętającym ojców-założycieli,
którzy zgłębiali Plotyna Poego św. Jana od Krzyża telepatię i bop kabałę gdy w Kansas instynktownie wyczuwali w stopach wibracje kosmosu,
którzy będąc wizją indiańskich aniołów samotnie przeciągali ulicami Idaho w poszukiwaniu wizji indiańskich aniołów,
którzy uważali się zaledwie za szaleńców gdy Baltimore tonęło w nadnaturalnej poświacie,
którzy z inspiracji zimowego deszczu rozmywającego uliczne światła małego miasteczka o północy wskakiwali do limuzyny Chińczyka z Oklahomy,
którzy wygłodniali i osamotnieni trwonili w Houston czas na poszukiwanie jazzu lub seksu lub zupy, prowokując papuzio barwnych Hiszpanów do dysputowania o Ameryce i Nieskończoności – beznadziejne przedsięwzięcie, po którym zostało im tylko wskoczyć na okręt do Afryki,
którzy ginęli w wulkanach Meksyku nie pozostawiając po sobie nic prócz drelichowego cienia i lawy i popiołów wierszy rozsypanych nad pogorzeliskiem pozostałym po Chicago,
którzy znów zjawiali się na Zachodnim Wybrzeżu brodaci w szortach z misją pokoju w swych wielkich oczach seksownie ciemnoskórzy by tropić FBI i rozrzucać niezrozumiałe ulotki,
którzy w geście protestu przeciw narkotyczno-tytoniowym oparom Kapitalizmu kiepowali papierosy na skórze swych ramion,
którzy płacząc i obnażając się rozpowszechniali skrajnie komunistyczne w treści pamflety a opłakiwały ich syreny z Los Alamos Wall Street i prom na Staten Island,
których łamały białe sale gimnastyczne nagich i drżących w obliczu maszynerii innych szkieletów,
którzy piszczeli z uciechy w radiowozach rzucając się do gardeł detektywów ze swymi jedynymi zbrodniami prymitywnym naturalnym pedalstwem i nadużywaniem,
którzy na klęczkach skowytali w metrze i których ściągano z dachów powiewających kutasem i rękopisami,
którzy krzyczeli z rozkoszy, posuwani w tyłek przez świętych motocyklistów,
którzy obciągali i którym obciągały te serafiny w ludzkiej postaci, marynarze – dworna miłość Atlantyku i Karaibów,
którzy rżnęli się o świcie i z wieczora na trawnikach i kwietnikach miejskich parków i na cmentarzach rozsiewając swe nasienie dla wszystkich tych co mogli i nie odmawiali,
którym niekończąca się czkawka przerywała śmiech ale którzy też wypłakiwali się gdy za przepierzeniem łaźni tureckiej stawał blondwłosy anioł i raził ich mieczem,
którym ich kochasiów zabierały trzy Mojry i trzy jednookie Forkidy ta od heteryckiego dolara ta gapiąca się z własnej macicy i ta która bezczynnie siedzi na dupie odcinając złote nici myśli z ręcznie napędzanych krosien,
którzy w ekstazie i nienasyceniu pieprzyli się z butelką piwa kochanką ramką szlugów świeczką i spadali z łóżka, i dalej na podłodze i dalej na korytarzu i kończyli bez zmysłów na ścianie z wizją ostatecznego wytrysku spuszczając się resztką nasienia świadomości,
którzy robili dobrze milionowi dziewczyn drżących wieczorem, by o poranku nie zważać na zaczerwienione oczy i być w gotowości robienia dobrze słońcu, świecącemu tyłkowi wschodzącemu znad jeziora i błyszczącemu pośladkami nad oborą,
którzy kurwili się przeciągając przez Kolorado miriadami skradzionych nocą samochodów, N.C., tajny bohater tych wierszy, jebaka i Adonis z Denver – radością jest wspominanie tych jego niezliczonych panienek zaliczanych na pustych placach i na parkingach dla tirów, w kinach między chwiejącymi się rzędami krzeseł, w jaskiniach pod górskimi szczytami takoż chuderlawych kelnerek z samotnie zadartymi na rodzinnym poboczu halkami, a już zwłaszcza w kiblach na stacjach benzynowych, i na ulicach jego miasta,
którzy gubili się w wielkiej pustce obskurnych kin, zsuwali w sny, budziła ich nagłość Manhattanu – i wygrzebywali się z piwnicznych nor wciąż odurzeni bezdusznym tokajem i koszmarami zrodzonymi z ciężkiego snu Trzeciej Ulicy by popełznąć po zasiłek,
którzy w przemoczonych aż do krwi butach dreptali całą noc po zaśnieżonych dokach czekając aż pewne drzwi w East River uchylą się by wypuścić kłęby gorącej pary i opary opium,
którzy w księżycowym świetle przeciwlotniczych reflektorów pisali samobójcze dramaty w apartamentowcach klifów Hudson a ich głowy uwieńczone będą laurem zapomnienia,
którzy żywili się jagnięciną wyobraźni lub żuli kraby z mulistego dna Bowery,
których nad koszykami wypełnionymi cebulą i kiepską muzyką rozrzewniały brukowe romansidła,
którzy w pudłach pod mostem oddychali ciemnością, a powstawali by klecić klawesyn w swych dzikich lokalach,
których w otoczeniu wypełnionych teologią skrzynek po owocach na szóstym piętrze gdzieś w Harlemie ukoronowanych płomieniem gruźliczego nieba dławił kaszel,
którzy wirując wypisywali całymi nocami patetyczne inkantacje by wraz z pierwszym żółtym blaskiem poranka odkryć że to zamknięty w strofy bełkot,
którzy marząc o absolutystycznym warzywnym królestwie gotowali te gnijące zwierzęce płucka serca racice ogony barszcz i tortille,
którzy w pogoni za jajkiem rzucali się pod dostawczaki z masarni,
którzy optując za Wiecznością poza Czasem zrzucali swe zegarki z dachu, a budziki miały tłuc im się po głowach każdego dnia rozpoczynającej się dekady,
którzy cięli się skutecznie bezskutecznie po trzykroć, rezygnowali i z musu otwierali sklepy ze starociami by płakać w przeczuciu nadchodzącej starości,
którzy żywcem płonęli na Madison Avenue w swych niewinnych flanelowych garniturach chłostani nieudanym wersem i pijanym szczękiem zakutych w stal regimentów mody i nitroglicerynowym popiskiwaniem ciot z branży reklamowej i gazem musztardowym wydawców niezasłużenie uznawanych za inteligentnych, by dać się wreszcie rozjechać nietrzeźwej taksówce Rzeczywistości Absolutnej,
którzy skakali z Mostu Brooklińskiego tak było a potem odchodzili nierozpoznani i zapomniani by taplać się w upiornym ogłupieniu zupą alei z wozami strażackimi w Chinatown, pozbawieni jednego piwa na koszt firmy,
którzy zrozpaczeni śpiewali w swych oknach, wypadali z okien metra, przeskakiwali po zasyfionej Passaic, zaczepiali czarnuchów, darli ryja na całą ulicę, pląsali boso na stłuczonych flaszkach po winie zalani w trupa nostalgicznym europejskim jazzem z przedwojennych Niemiec wyrzygując resztkę whiskey do okrwawionego kibla, w ich uszach zawodzenie i łomot gigantycznych parowozów,
którzy mknęli autostradą przeszłości by składać sobie wzajem wizyty na wypasionych Golgotach czuwania w więziennej samotności lub we wcieleniach jazzu z Birmingham,
którzy przemierzali kraj wszerz w siedemdziesiąt dwie godziny by upewnić się czy miałem wizję lub czy miałeś wizję lub czy miał wizję by upewnić się co do Wieczności,
którzy podróżowali do Denver, umierali w Denver, powracali do Denver i czekali na próżno, spoglądali na Denver zamyśleni samotni by wreszcie wyjechać i odkryć Czas, i teraz Denver opuszczone jest przez swych bohaterów,
którzy bijąc się w piersi padali na kolana w katedrach zwątpienia i modlili się o zbawienie dla każdego z nich i o światło, dopóki blask duszy nie rozjaśnił im na moment włosów,
którzy w więzieniu rozbijali sobie umysły o daremne oczekiwanie na złotogłowych więźniów i na urodę rzeczy zamkniętą w sercach nucących zza murów Alcatraz słodkiego bluesa,
którzy wycofywali się w pierwotne obyczaje Meksyku lub w pod czułą opiekę Buddy z Rocky Mountain lub do chłoptasiów z Tangeru lub do czarnej lokomotywy Southern Pacific lub do Narcyza z Harvardu do Woodlawn w kwietny wieniec lub w sam grób,
którzy oskarżając radio o hipnozę domagali się dowodów swego rozsądku a pozostawieni zostali z własnym szaleństwem w pustych rękach do dyspozycji ławy przysięgłych,
którzy wieńczyli nowojorskich badaczy dadaizmu sałatką ziemniaczaną by w chwilę potem wstępować z ogolonymi głowami na granitowe stopnie szpitala dla obłąkanych i wygłaszać pstrokate pochwały samobójstwa, domagając się natychmiastowej lobotomii,
a których zamiast tego wtrącano w dotkliwą otchłań insuliny metrazolu elektrowstrząsów hydroterapii psychoterapii terapii zajęciowej ping-ponga i amnezji,
którzy w geście nieśmiesznego sprzeciwu wywracali jedyny stół pingpongowy, przyzwalając sobie na krótkie chwile katatonicznego spoczynku,
powracający po wielu latach w perukach z krwi, łez i palców skrywających skrajne wyłysienie, w widzialną otchłań obłędu zamieniającego w wariatkowo całe miasta na Wschodzie,
cuchnące korytarze Pilgrim State Rockland i Greystone, wymalowane pogłosami dusz, o północy rozkołysane miłością na odosobnionej ławeczce ekshumowanej z cmentarnych królestw, śniący swe życie jako koszmar, ciała obrócone w głazy ciężkie jak księżyce,
z matką wreszcie *********, i z ostatnim arcydziełem literatury wylatującym z okna, z ostatnimi drzwiami zamykanymi o czwartej nad ranem i z ostatnią słuchawką telefonu w odpowiedzi rzuconą o ścianę i z ostatnim pokojem do wynajęcia wypatroszonym do ostatniego mentalnego grata, żółta papierowa róża nadziana na wieszak, i nawet wyobrażenie, nic ponad skrawek dającej nadzieję halucynacji –
och, Carlu, kiedy nie jesteś bezpieczny nie jestem bezpieczny, i teraz jak zwierzę na powrót zanurzasz się w zupie czasu –
i którzy właśnie dlatego bez wytchnienia przebiegali oblodzone ulice w nagłym objawieniu alchemicznych pożytków skrytych w tajnych hasłach katalogu losowych miar i rozwibrowanych przestrzeni,
którym w nieoczekiwanych kombinacjach obrazów ciałem stawały się wyśnione szczeliny Czasu i Przestrzeni, i chwytali archanioła duszy w pułapkę dwóch ucieleśnionych wizji i łączyli wolne czasowniki i nadawali rzeczownikom świadomość by skokami wielbiły objawienie Pater Omnipotens Aeterna Deus
aby na nowo tchnąć składnię i metrum w biedną człowieczą prozę i stanąć twarzą w twarz z tobą w mądrym milczeniu i drżąc ze wstydu odrzucać wyznania dowodzące rytmu myśli w ich nagiej i bezgranicznej czaszce,
dupie szaleńca i anioła pokonanego przez Czas, ale wciąż w posiadaniu tego, co ewentualnie zostaje do powiedzenia po śmierci,
i w róży zmartwychwstałej w przebraniu jazzu zanurzonego w złocistym cieniu trąbek orkiestry i wypluwającej cierpienie obnażonych umysłów Ameryki w eli eli lamma lamma sabachtani wypłakiwanego przez saksofon przeszywający dreszczem miasta w ostatniej radiowej audycji
samego serca wiersza pisanego życiem dzielącym ich własne ciała na połcie zdatne do spożycia jeszcze przez tysiąclecia.
II
Jakiż to sfinks z betonu i aluminium rozłupał im czaszki i wyżarł mózgi i wyobraźnię?
Moloch! Samotność! Zepsucie! Śmietniki i niedostępne dolary! Dzieci kwilące na klatkach schodowych! Rekruci łkający w koszarach! Starcy szlochający w parkach!
Moloch! Moloch! Moloch straszący w snach! Bezlitosny Moloch! Moloch umysłu! Moloch srogi sędzia ludzkości!
Beznadziejne więzienie Molocha! Bezduszna cela czaszki Molocha i jego parlament cierpienia! Trybunał panoszący się we wszystkich włościach Molocha! Moloch monstrualnie ciężki głaz wojny! Otumanione rządy Molocha!
Moloch którego umysł to doskonała maszyna! Moloch którego krwiobieg to transakcje! Moloch którego palce to dziesięć armii! Moloch w którego piersiach pracuje ludożerczy silnik! Moloch którego uszy to dymiące krematoria!
Moloch którego oczy to tysiąc ślepych okien! Moloch którego biurowce zwieszają się nad najdłuższymi ulicami jak powielony w nieskończoność Jahwe! Moloch którego fabryki chrapią przez sen we mgle! Moloch którego kominy i anteny koronują miasta!
Moloch którego miłość to niewyczerpany strumień ropy i kamień! Moloch którego duszą są elektryczność i banki! Widmowy geniusz Molocha to bieda! Moloch którego przeznaczeniem jest bezpłciowy wodór! Moloch którego imię Rozum!
Moloch w którym jestem samotny! Moloch w którym śnię Anioły! Szaleniec w Molochu! Cwel w Molochu! Niedorżnięty i spedalony w Molochu!
Moloch który wdziera się we mnie od zawsze! Moloch w którym jestem bezcielesną świadomością! Moloch któremu się oddaję! Obudzony w Molochu! Światło spływające z nieba!
Moloch! Moloch! Apartamenty dla robotów! niewidzialne przedmieścia! zmurszałe skarby! niewidome stolice! demoniczne fabryki! widmowe narody! niezwyciężone psychiatryki! granitowe fiuty! monstrualne bomby!
Poodgniatali sobie barki dźwigając Molocha w Niebo! Trotuary, drzewa, radioodbiorniki, ciężary! unosząc miasto w Niebo, by na zawsze już trwało nad nami!
Wizje! znaki! halucynacje! cuda! ekstazy! spływające z prądem amerykańskich rzek!
Sny! adoracje! iluminacje! religie! całe parowce wypełnione tym ckliwym gównem!
Wzruszenia! na rzece! przewroty i ukrzyżowania! na fali powodzi! Wzloty! Epifanie! Rozpacze! Dekady zwierzęcego wrzasku i samobójstw! Rozumy! Nowe miłości! Obłąkane pokolenia! na skały Czasu!
I tylko święty rechot wzdłuż rzeki! Ujrzeli! Dzikie oczy! Święty ryk! Przepłacone pożegnania! Skaczą z dachów! w samotność! falując! Niosąc kwiaty! W dół rzeki! Na ulice!
III
Carlu Solomonie! Jestem z tobą w Rockland
gdzie jesteś bardziej szalony niż ja
Jestem z tobą w Rockland
gdzie musisz czuć się tak obco
Jestem z tobą w Rockland
gdzie bawisz się w ducha mojej matki
Jestem z tobą w Rockland
gdzie zamordowałeś dwanaście osobistych sekretarek
Jestem z tobą w Rockland
gdzie śmiejesz się a nikt nie wie dlaczego
Jestem z tobą w Rockland
gdzie jesteśmy wielkimi pisarzami tłukącymi w jedną maszynę do pisania z odzysku
Jestem z tobą w Rockland
gdzie twój stan się pogarsza o czym mówili w radiu
Jestem z tobą w Rockland
gdzie wydział czaszek pożegnał się już z robactwem zmysłów
Jestem z tobą w Rockland
gdzie pijesz herbatę z mlekiem z piersi panien z Utica
Jestem z tobą w Rockland
gdzie pogrywasz z ciałami pielęgniarek tych harpi z Bronksu
Jestem z tobą w Rockland
gdzie szarpiesz się w pasach wrzeszcząc że właśnie przegrałeś partię ping-ponga z drużyną otchłani
Jestem z tobą w Rockland
gdzie wybijasz na fortepianie katatoniczną melodię niewinnej i nieśmiertelnej duszy która przetrzyma bezbożny napór uzbrojonego szpitala
Jestem z tobą w Rockland
gdzie nawet pięćdziesiąt następnych elektrowstrząsów nie zawróci twej duszy z pielgrzymki do krzyża stojącego na straży pustki
Jestem z tobą w Rockland
gdzie rzucasz w twarze swoich lekarzy wszystkie ich grzechy planując wzniecenie żydokomunistycznej rewolucji wymierzonej w faszystowski ład narodowej Golgoty
Jestem z tobą w Rockland
gdzie otworzysz niebiosa Long Island by porodzić żyjącego Syna Człowieczego z nadludzkiego łona
Jestem z tobą w Rockland
gdzie dwadzieścia pięć tysięcy naszych obłąkanych towarzyszy wyśpiewuje ostatnie zwrotki Międzynarodówki
Jestem z tobą w Rockland
gdzie przytulamy i całujemy Stany Zjednoczone w pościeli ze Stanów Zjednoczonych kaszlących całą noc i nie pozwalających nam zmrużyć oka
Jestem z tobą w Rockland
gdzie naelektryzowani wyjdziemy ze śpiączki w samolotach naszych dusz warczących nad dachami by zrzucać anielskie bomby oświecające szpital wyobrażone mury runą O pierzchające wynędzniałe legiony O gwiaździsty spazmie miłosierdzia nadciągającej wiecznej wojny O zwycięstwo z gołą dupą jesteśmy wolni
Jestem z tobą w Rockland
w moich snach płyniesz łzami z dziennika okrętowego wzdłuż amerykańskiej autostrady aż do drzwi mojej chaty zagubionej gdzieś w nocy Zachodu.
San Francisco, 1955 – 1956 / Kraków, grudzień 2014 – czerwiec 2017
Przypis do Skowytu
Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty! Święty!
Święty świat! Święta dusza! Święta skóra! Święty nos! Święty język i fiut i ręka i dziura w dupie!
Wszystko święte! każdy święty! wszędzie święte! codzienność wiecznością! Każdy aniołem!
Pośladki nie mniej święte niż serafiny! szaleniec jest święty jak ty jak moja dusza!
Piszący jest święty wiersz jest święty głos jest święty słuchacze są święci ekstaza jest święta!
Święty Krystian święty Przemek święty Markowski święta Marta święty Góra święty Ryba święty Biedrzycki święty Mateusz święte przypadkowe ruchanie święci cierpiący żebracy święte ohydne ludzkie anioły!
Święta moja matka w zakładzie zamkniętym! Święte kutasy ojców-założycieli z Kansas!
Święty jęk saksofonu! Święta apokalipsa bopu! Święte jazzbandy marihuana hipsterzy pokój peyotl fletnie i bębny!
Święta samotność wieżowców i chodników! Święte kawiarnie gdzie koczują miliony! Święte podziemne rzeki łez drążące pod ulicami!
Święta samotność tirów! Święty tłusty baran klasy średniej! Święci nawiedzeni pasterze rebelii! Kto ryje w Los Angeles JEST z Los Angeles!
Święty Nowy Jork Święte San Francisco Święta Peoria i Seattle Święty Paryż Święty Tangier Święta Moskwa Święty Stambuł!
Święty czas w wieczności święta wieczność w czasie święte zegary przestrzeni święty czwarty wymiar święta piąta Międzynarodówka święty Anioł w Molochu!
Święte morze święta pustynia święte tory kolejowe święta lokomotywa święte wizje święte halucynacje święte cuda święta gałka oczna święta otchłań!
Święte wybaczenie! litość! miłosierdzie! wiara! Święte! Nasze! ciała! cierpiące! wspaniałomyślność!
Święta nadnaturalna wspaniała olśniewająca myśląca życzliwość duszy!
Berkeley 1955 / Kraków czerwiec 2017
Subskrybuj:
Posty (Atom)